W wielu krajach europejskich obowiązuje tzw. podatek katastralny, do którego zapłaty zobowiązany jest każdy właściciel nieruchomości. W Polsce wciąż funkcjonuje z kolei podatek od nieruchomości, jednak jego wysokość jest ustalana w zupełnie inny sposób. Czym jest i jak działa podatek katastralny? I czy możemy się spodziewać wprowadzenia podatku katastralnego w Polsce?
Podatek katastralny – co to takiego?
Podatek katastralny to jeden z podatków, który dotyczy właścicieli nieruchomości. Jest on pobierany od wartości katastralnej nieruchomości, która jest ustalana okresowo w czasie powszechnej taksacji. Wysokość podatku katastralnego zależy zatem od tego, jaka jest wartość domu, mieszkania bądź innej posiadłości. Zatem im cenniejsza nieruchomość, tym wyższa kwota podatku do zapłaty. Z tej przyczyny podatek ten często określany jest łacińskim zwrotem ad valorem, co oznacza „od wartości”
Podatek katastralny – jak jest ustalana jego wysokość?
W zależności od ustaleń prawnych w danych kraju podatek katastralny może działać w różny sposób. Zazwyczaj wysokość podatku katastralnego ustalana jest przez urzędników w uparciu o przeliczenia uwzględniające różne czynniki. W ocenie wartości danej nieruchomości brane są pod uwagę przede wszystkim położenie nieruchomości, prestiż lokalizacji, materiał zabudowania, rodzaj budynku, położenie względem innych nieruchomości, wiek budynku, nowoczesność, wielkość nieruchomości oraz rozłożenie pomieszczeń.
Wysokość podatku katastralnego zależy od regulacji, które obowiązują w danym państwie. Ustalenie wartości nieruchomości nigdy nie uwzględnia jedynie metrażu lokalu, a również inne czynniki, które wpływają na wartość nieruchomości. Największe podatki płacą zatem właściciele dużych nieruchomości zlokalizowanych w prestiżowych miejscach. Często część podatników objęta jest również zwolnieniami podatkowymi np. studenci, osoby niepełnosprawne czy osoby samotne, dla których koszt podatku mógłby stanowić zbyt duży ciężar.
Podatek katastralny w Polsce – czy zostanie wprowadzony?
W Polsce nie zdecydowano się dotychczas na wprowadzenie podatku katastralnego. Nie wiadomo jednak, czy nie nastąpi to w przyszłości. Aktualnie jednak nie są prowadzone żadne działania mające na celu nałożenie na właścicieli nieruchomości dodatkowego obowiązku podatkowego. W naszym kraju obowiązuje jednak wciąż podatek od nieruchomości naliczany od jej powierzchni i ustalany na podstawie uchwały Rady Gminy.
Co więcej od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje w Polsce podatek od przychodów z budynków, który zwany jest także podatkiem katastralnym od nieruchomości komercyjnych. Jest on nałożony na właścicieli bądź współwłaścicieli nieruchomości komercyjnych, czyli takich, które stanowią źródło przychodów z najmu lub dzierżawy. Nieruchomość musi być również składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą. Wysokość podatku zależy od wartości sumy początkowej wszystkich budynków oddanych przez podatnika w najem lub dzierżawę, liczonej od nadwyżki ich wartości powyżej 10 mln zł.
Podatek katastralny a podatek od nieruchomości
Choć w podatek katastralny w Polsce nie został wprowadzony i nic nie wskazuje, aby w przyszłości nastąpiło jego włączenie do systemu fiskalnego, to właściciele nieruchomości zobowiązani są do opłacania podatku od nieruchomości. Różnica pomiędzy podatkami dotyczy jednak bazy, od której naliczana jest danina. W podatku katastralnym brana jest pod uwagę wartość nieruchomości, zaś w przypadku podatku od nieruchomości – maksymalne stawki zawarte w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które są uzależnione od powierzchni nieruchomości. I tak w 2022 r. maksymalne stawki podatków wynoszą:
- 0,89 zł za 1 m2 – dla budynków mieszkalnych,
- 25,74 zł za 1 m2 – dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz dla obiektów mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,
- 12,04 zł za 1 m2 – dla budynków zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu wykwalifikowanym materiałem siewnym,
- 5,25 zł za 1 m2 – dla budynków związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń,
- 8,68 zł za 1 m2 – dla budynków pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego.
Podatek katastralny w Europie i na świecie – jak to wygląda?
O ile aktualnie nie mówi się o wprowadzeniu podatku katastralnego w Polsce, to podatek tego rodzaju jest pobierany w wielu krajach Europy oraz na świecie np. w Stanach Zjednoczonych. W każdym z krajów obowiązuje inna stawka podatku pobieranego od właścicieli nieruchomości. Podatek katastralny zazwyczaj znajduje się w przedziale 0,5-2 proc. Podstawą jest najczęściej wartość nieruchomości i najwyższe kwoty są zobowiązani płacić właściciele drogich domów zlokalizowanych w prestiżowych okolicach, jednak w niektórych krajach (np. Francja, Belgia) wysokość podatku ustalana jest na podstawie wysokości dochodu, którą dana nieruchomość mogłaby potencjalnie zapewnić dla swojego właściciela w ciągu roku.
